หากจะมีส่วนให้ความรู้ให้ประโยชน์ต่อท่านบ้าง ติชม เสนอแนะ ถามปัญหา ได้ที่ ice@icelectronic.com จะขอบคุณยิ่ง

มิเตอร์(Meters)

หน้าต่อไป: มัลติมิเตอร์
ควรดู: แรงดันและกระแส ด้วย

แสดงผลแบบอนาลอก

หน้าปัดแสดงผลแบบอนาลอกจะมีเข็มเคลื่อนที่ชี้บนเสกลที่ถูกแบ่งเป็นช่องที่มีตัวเลขกำกับ ซึ่งค่อนข้างยากในการอ่านค่าจากเสกลที่ถูกแบ่งออกเป็นช่อง เล็กๆถี่ยิบ ตัวอย่างในรูป เสกลระหว่าง 0 และ 1 ถูกแบ่งเป็น 10 ช่องเล็กๆ 1 ช่องเท่ากับ 0.1 ดังนั้นค่าที่อ่านได้คือ 1.25V (เข็มจะชี้อยู่ประมาณกึ่งกลาง ระหว่าง 1.2 กับ 1.3)

ค่าสูงสุดที่อ่านได้จากมิเตอร์แบบอนาลอกคือตีเต็มเสกล(FSD) ( ตามตัวอย่างในรูปคือ 5V)

เวลาต่อสายวัดมิเตอร์อนาลอกต้องต่อให้ถูกขั้ว หากผิดขั้วเข็มจะตีกลับและอาจทำให้เสียหายได้ มิเตอร์อนาลอกมีประโยชน์มากในการวัดเพื่อเฝ้าดูการเปลี่ยนแปลงค่าอย่างต่อเนื่อง (เช่นการวัด แรงดันคร่อมตัวเก็บประจุที่กำลังคลายประจุ) และเหมาะสำหรับในกรณีต้องการอ่านค่าหยาบแต่รวดเร็ว เพราะการเคลื่อนที่ของเข็มสามารถมองเห็นได้โดยไม่ต้องละสายตาจากวงจรที่กำลังวัด

Correct reading Wrong reading

ถูก
เงาเข็มจากกระจกถูกบัง ผิด
มองเห็นเงาเข็ม

การอ่านค่าให้แม่นยำ

การที่จะอ่านค่าให้แม่นยำจากเสกลอนาลอก จะต้องให้สายตามองทับตรงกับเข็ม อย่ามองทำมุมเอียงซ้ายหรือขวาเพราะจะอ่านได้ค่าที่เพิ่มขึ้น หรือลดลงเล็กน้อย มิเตอร์อนาลอกบางยี่ห้อจะมีแถบกระจกเล็กๆตลอดเสกลซึ่งจะช่วยให้อ่านได้ง่าย กล่าวคือเมื่อสายตาเรามองเข็มที่ตำแหน่ง ถูกต้อง จะมองไม่เห็นเงาเข็มในกระจก โดยตัวเข็มจะบังทับเงา แต่ถ้าเรามองเห็นเงาแสดงว่าสายตาเราเอียงทำมุม

มิเตอร์บางรุ่นไม่ใช้กระจกแต่จะใช้การบิดที่ปลายเข็ม 90 องศา เพื่อให้ด้านบางของเข็มชี้เสกลซึ่งก็ช่วยให้อ่านได้แม่นยำยิ่งขึ้น มิเตอร์ที่แสดงไว้ในส่วน ของ กัลวาโนมิเตอร์ จะมีเข็มแบบบิดปลาย ซึ่งจะเห็นว่าบางมาก

แสดงผลแบบดิจิตอล

เราสามารถอ่านค่าได้ง่ายและถูกต้องโดยอ่านจากตัวเลขที่แสดงผล ปกติตัวเลขที่แสดงค่าเศษน้อยๆด้านขวาจะเปลี่ยนแปลงค่าสองหรือสามค่าตลอดเวลา ซึ่งไม่ใช่ผิดพลาดแต่เป็นลักษณะการทำงานของดิจิตอลมิเตอร์ และถ้าเราไม่ต้องการความแม่นยำมากนัก ค่าตัวเลขเศษน้อยๆก็ไม่ต้องไปใส่ใจ

ดิจิตอลมิเตอร์เวลาเราต่อขั้วสายวัดผิดหรือกลับกันจะไม่เกิดความเสียหายและจะแสดงเครื่องหมายติดลบ(-)หน้าตัวเลข เมื่อค่าที่วัดสูงเกินกว่าย่านที่เลือกไว้ดิจิตอลมิเตอร์ส่วนใหญ่จะแสดงค่าว่าง เปล่าคือมีเพียงเลข 1 อยู่ด้านซ้ายสุด บางยี่ห้อการเลือกพิสัย(range)การวัดจะเป็นไปโดยอัตโนมัติ

ดิจิตอลมิเตอร์ส่วนใหญ่หรือทั้งหมด ใช้กำลังงานจากแบตเตอรี่ จึงไม่มีการใช้กำลังงานจากวงจรที่ทดสอบอยู่เลย นั่นหมายถึงตัวดิจิตอลมิเตอร์จะมีความต้านทานสูงมาก (ปกติเรียกว่าอิมพิแดนซ์ ด้านเข้า) เช่น 1M หรือมากกว่า เป็นต้นว่า 10M เวลาวัดจึงไม่เกิดผลต่อวงจรที่ทดสอบ

สำหรับการใช้งานทั่วไป ดิจิตอลมิเตอร์จะเหมาะที่สุด เพราะอ่านง่าย ต่อขั้วกลับได้ และไม่เกิดผลต่อวงจรที่ทดสอบ

การต่อมิเตอร์

การต่อขั้วมิเตอร์ให้ถูกต้องมีความสำคัญมาก:

ขั้วบวกของมิเตอร์มีเครื่องหมาย + หรือสีแดง ต้องต่อกับ + บนแบตเตอรี่หรือแหล่งจ่ายกำลัง
ขั้วลบของมิเตอร์มีเครื่องหมาย - หรือสีดำ ต้องต่อกับ - บนแบตเตอรี่หรือแหล่งจ่ายกำลัง

สายวัดมิเตอร์ บวกสีแดง ลบสีดำ

โวลท์มิเตอร์

การต่อโวลท์มิเตอร์แบบขนาน

โวลท์มิเตอร์สำหรับวัดแรงดัน
หน่วยของแรงดันคือ โวลท์ หรือ V
โวลท์มิเตอร์เวลาวัดให้ต่อขนานคร่อมอุปกรณ์
โวลท์มิเตอร์มีความต้านทานสูง

การวัดแรงดันที่จุดต่างๆ

เวลาทดสอบวงจรเรามักต้องการทราบค่าแรงดันที่จุดต่างๆหลายจุด เช่น ค่าแรงดันที่ขา 2 ของไอซี 555 ตอนเราอาจจะไม่แน่ใจหรือสับสนในการต่อขั้วมิเตอร์เพื่อวัด Measuring voltage at a point

ต่อขั้วสายดำ (ลบ -)ของโวลท์มิเตอร์กับ 0V ซึ่งเป็นขั้วลบของแบตเตอรี่หรือแหล่งจ่ายกำลัง
ต่อขั้วสายแดง (บวก +) ของโวลท์มิเตอร์กับจุดที่เราต้องการวัดแรงดัน
ขั้วสายดำสามารถต่อคงที่ไว้ที่ 0V แล้วใช้ขั้วสายแดง เป็นโพรบวัดแรงดันที่จุดต่างๆ
ขั้วสายดำอาจใช้ปากคีบ(ปากจรเข้)ต่อไว้หนีบจะสะดวก

แรงดันที่จุดต่างๆหมายถึงความต่างศักด์ระหว่างจุดนั้นกับ0V (ศูนย์โวลท์)ซึ่งปกติก็คือขั้วลบของ แบตเตอรี่หรือแหล่งจ่ายกำลัง ในแผนผังวงจรจะมีคำ 0V หรือสัญลักษณ์ดินแสดงไว้

อนาลอกมิเตอร์จะกินกำลังจากวงจรที่ทดสอบเล็กน้อย ซึ่งอาจจะทำให้วงจรผิดปกติและค่าที่อ่านได้ ไม่ถูกต้อง และเพื่อป้องกันสิ่งนี้โวลท์มิเตอร์จำเป็นต้องมีความต้านทานอย่างน้อย 10 เท่าของความ ต้านทานวงจร

อนาลอกโวลท์มิเตอร์ที่มีความต้านทานต่ำเพียง2-3 k ไม่เหมาะที่จะใช้วัดวงจรอิเล็กทรอนิกส์ ต้องอย่างน้อย 100kหรือสูงกว่าถึงจะดี

การต่อแอมป์มิเตอร์แบบอนุกรม

แอมป์มิเตอร์

แอมป์มิเตอร์ใช้วัดกระแส
กระแสมีหน่วยเป็นแอมป์(แอมแปร์) A
หน่วย 1A ค่อนข้างมาก จึงนิยมใช้ mA (มิลลิแอมป์) และ µA (ไมโครแอมป์) บ่อยกว่า
1000mA = 1A, 1000µA = 1mA, 1000000µA = 1A.
แอมป์มิเตอร์ใช้การต่อวัดแบบอนุกรม
ในการต่อวัดแบบอนุกรมจะต้องตัดวงจร แล้วต่อแอมป์มิเตอร์ระหว่างช่องว่าง ดังแสดงในรูป
แอมป์มิเตอร์มีความต้านทานต่ำมาก

การที่ต้องตัดวงจรเพื่อต่อแอมป์มิเตอร์อนุกรม ทำให้เกิดความยุ่งยากหากว่าเป็นวงจรที่ถูกบัดกรีเรียบร้อยแล้ว ดังนั้นในการทดสอบวงจรอิเล็กทรอนิกส์จึงนิยมใช้โวลท์ มิเตอร์วัด ซึ่งสามารถต่อวัดได้สะดวกกว่าง่ายกว่า โดยไม่ต้องตัดวงจร

กัลวาโนมิเตอร์

กัลวาโนมิเตอร์เป็นมิเตอร์ที่มีความไวสูง ใช้สำหรับวัดกระแสน้อยๆ เข่น 1mA หรือต่ำกว่า เราสามารถนำมาทำเป็นอนาลอกมิเตอร์ได้ทุกชนิด โดยการเพิ่มเติมตัวต้านทานตามความเหมาะสม ดังแสดงในแผนภาพข้างล่าง ส่วนรูปซ้ายมือเป็นกัลวาโนมิเตอร์ 100µA สำหรับใช้ในการศึกษา ซึ่งมีตัวคูณ(multipliers)และชันท์ (shunts)หลายค่าให้เลือก


การทำโวลท์มิเตอร์ กัลวาโนมิเตอร์ทำเป็นโวลท์มิเตอร์โดยการต่อความ ต้านทานค่าสูงเป็นตัวคูณอนุกรมเข้าไป	การทำแอมป์มิเตอร์ กัลวาโนมิเตอร์ทำเป็นแอมป์มิเตอร์ โดยการต่อความ ต้านทานค่าต่ำเป็นชันท์ ขนานเข้าไป	กัลวาโนมิเตอร์พร้อมตัวคูณ(multiplier)และชันท์(shunt) กระแสสูงสุดของมิเตอร์ 100µA (หรือกระแสกลับทาง 20µA)

โอห์มมิเตอร์

โอห์มมิเตอร์ใช้สำหรับวัดความต้านทานค่าเป็นโอห์ม (

) มิเตอร์ที่ใช้เป็นโอห์มมิเตอร์อย่างเดียวค่อนข้างจะหายาก แต่ใน มัลติมิเตอร์ มาตรฐานทั่วไปจะสามารถตั้งวัดเป็นโอห์มมิเตอร์ได้อยู่แล้ว
1

ค่อนข้างน้อย ที่ใช้บ่อยคือ k

และ M

1k = 1000, 1M = 1000k = 1000000.


อนาลอก มัลติมิเตอร์	ดิจิตอล มัลติมิเตอร์
รูปมัลติมิเตอร์ของ Rapid Electronics

มัลติมิเตอร์

มัลติมิเตอร์เป็นเครื่องมือวัดที่มีประโยชน์มาก โดยเพียงแต่หมุนตำแหน่งสวิทช์ตัวเลือกบนตัวมิเตอร์ ก็สามารถตั้งเป็น โวลท์มิเตอร์ เป็นแอมป์มิเตอร์ หรือเป็นโอห์มมิเตอร์ ได้อย่างง่ายและรวดเร็ว สามารถตั้งพิสัยการวัดได้หลายอย่าง สำหรับแต่ละชนิดของมิเตอร์ และมีให้เลือกกระแสสลับ(AC)หรือกระแสตรง(DC)ได้

มัลติมิเตอร์บางแบบจะมีคุณสมบัติเพิ่มเติม เช่น ใช้ทดสอบทรานซิสเตอร์ได้ วัดค่าความจุ หรือวัดความถี่ได้

มัลติมิเตอร์แบบอนาลอกก็คือ กัลวาโนมิเตอร์ ที่มีตัวต้านทานหลายๆตัวต่อไว้และสามารถปรับเลือกได้ เช่น เลือกตัวคูณ(พิสัยของโวลท์มิเตอร์)และเลือกชันท์(พิสัยของแอมป์มิเตอร์)

รายละเอียดมากกว่านี้กรุณาดูที่หน้า มัลติมิเตอร์

หน้าต่อไป: มัลติมิเตอร์ | เรียนอิเล็กทรอนิกส์

ไอซีอีแปลและเรียบเรียง เพื่อเผยแพร่สำหรับคนไทย ผู้ที่มีอิเล็กทรอนิกส์ในหัวใจ ขอขอบคุณ Mr. James Hewes


ถูก เงาเข็มจากกระจกถูกบัง	ผิด มองเห็นเงาเข็ม